Paribahasa

Paribahasa
Paribahasa nyaéta ungkara wangun kalimah atawa klausa anu eusina babandingan anu bisa jadi perlambangan lakuning hirup, anu geus puguh euntepseureuhana, geus puguh surupanana, geus puguh pokpokanana.

Dumasar pedaran éta ciri-ciri paribasa, nyaéta:
1. Babanding kalakuan atawa kaayaan jelema kana kalakuan atawa kaayaan hiji hal anu bisa jadi parlambangan lakuning hirup.
2. Pakeman basa anu geus puguh éntep-seureuhna, geus puguh surupanana, geus tangtu pokpokanana.

Patali jeung wangunna, paribasa bisa dipasing-pasing jadi tilu golongan, nyaéta:
1. Paribasa wawaran luang, nyaéta paribasa nu eusina ngebréhkeun pangalaman anu geus lumrah di masyarakat, serta mangrupa bahan babandingan pikeun laku lampah urang. Contona: Ayakan mah tara menang kancra, artina usaha ku modal leutik, hasilna ogé moal gedé.
2. Paribasa pangjurung laku hadé, nyaéta nu eusina mangrupa pangjurung pikeun milampah kahadéan. Contona: Ari diarah supana kudu dijaga catangna, artina ari aya barang (banda) nu diala hasilna, kudu daék ngurusna.
3. Paribasa panyaram lampah salah, nyaéta nu eusina panyaram sangkan ulah migawé pagawéan anu matak rugi, boh keur diri sorangan boh keur batur. Contona: Cul dogdog tinggal igel, artina ninggalkeun pagawéan baku, ngalampahkeun pagawéan nu taya hartina.

Kecap Sangaran
Kecap sangaran (homonim) nyaéta dua kecap atawa leuwih anu diucapkeunana
(dilapalkeunana) sarua, tapi ngandung harti anu béda (teu sarua). Contona:
1. Ulah loba teuing dahar gajih, teu hadé keur kaséhatan.
2. Teh Siti gajihanana saminggu sakali
Kacap gaji dina kalimah nomber hiji ngandung harti „kadaharan‟, sedengkeun dina kalimah nomber dua kecap gajih ngandung harti „panghasilan‟.

Ngalarapkeun Paribasa
Tengetan ieu kalimah!

Ieu di handap aya paribasa, pék larapkeun dina kalimah!
1. Nyiuk cai ku ayakan = migawé laku nu moal aya hasilna.

2. Sapu nyéré pegat simpay = paturay, asal babarengan lila tuluy papisah.
3. Legok tapak genténg kadék = loba pangalaman.
4. Adat ka kurung ku iga = adat téh hésé digantina.
5. Aya jalan komo meuntas = eukeur mah aya maksud turugturug aya pijalaneunana.

Mikaweruh Kecap Sangaran
Dina bacaan saméméhna aya kecap jalak, anu nuduhkeun ngaran manuk. Kecap jalak téh tumerap ogé dina sesebutan jalak harupat. Jalak harupat téh hartina hayam anu alus aduna, warna buluna semu héjo. Pék baca ieu kalimah di handap!
• R. Oto Iskandar Dinata anu boga jujuluk Si Jalak Harupat téh kaasup pahlawan nasional.
Harti si jalak harupat dina éta kalimah mah nyaéta lalandian atawa sesebutan ka R. Oto Iskandar. Dinata lantaran gedé wawanén dina nanjeurkeun bebeneran.
Dina kalimah ieu di handap aya kecap-kecap nu sarua wangunna, tapi hartina béda.

Tengetan harti kecap nu dicitak miring dina ieu kalimah!
1. a. Méméh asup ka lapangan badminton téh, bébéja heula ka petugas jaga.
    b. Jaga mah ieu tempat téh bakal kakeueum ku bendungan.
2. a. Lahan tanah téh teu acan pajeng diicalna.
    b. Bu Guru nganggo pajeng ka sakola.
3. a. Kelas 6 teu jadi piknik ka Dupan téh.
    b. Pelak suuk di kebon sakola geus jadi.
4. a. Murid-murid keur maca buku dongéng.
    b. Penjaga sakola keur motong awi palebah bukuna.
5. a. Ukur, lapang poli téh sabaraha panjangna!
    b. Sakolana ukur tamat SD.
Harti kecap:
1. a. jaga = petugas pikét
    b. jaga = waktu nu bakal datang
2. a. pajeng = payu
    b. pajeng = payung
3. a. jadi = tuluy
    b. jadi = tumuwuh
4. a. buku = kitab (sababaraha lambar kertas, dijilidan)
    b. buku = sambungan antara dua ruas awi
5. a. ukur = ngukur pikeun nganyahokeun panjangna atawa legana
    b. ukur = ngan, semet

Paribasa Apalkeuneun
Keur ngeuyeuban pangaweruh, ieu di handap aya paribasa anu maké kecap sasatoan.
1. Ayakan tara meunang kancra (hartina: nu bodo jeung nu pinter moal sarua darajatna jeung panghasilanana)
2. Anak merak kukuncungan (hartina: sipat-sipat nu aya di anak, babakuna nu hadena, sasarina loba anu diturunkeun ku kolotna)
3. Paanteur-anteur julang (hartina: silih anteur maké aya dua tilu kalina)
4. Sentak badakeun (hartina: teu cééhan dina digawé. Dina mimitina mah kacida getolna, tapi beuki lila, beuki ngedul, tungtungna pagawéan téh diantep teu dipigawé pisan)
5. Ngabuntut bangkong (hartina: ku lantaran teu pati nyaho kana perkarana atuh teu bisa terus nyaritakeunana)
6. Banténg ngamuk, gajah meta (hartina: naon baé atawa saha baé anu dipikasieun ku    urang)
7. Kawas lauk asup kana bubu (hartina: gampang meunangna jeung asupna kana hiji pagawéan, tapi hésé beleke kaluarna jeung ngejagkeunana éta pagawéan)

8. Buluan belut, jangjangan oray (hartina: pamohalan kajadian)
9. Jaman cacing dua saduit (hartina: baheula pisan)
10. Cara gaang katincak (hartina: anu tadina ramé kacida, ayeuna mah jempling pisan)